| |
kureci-kaplani Rei
Alkioneus - gigant, pierworodny syn Gai, odzyskiwal siły po dotknięciu miejsca urodzenia, Herakle zabił go po zaniesieniu w odlegle miejsce
Tyfon - olbrzymi potwór, syn Gai, Zeus przywalił go Sycylia Epimeteusz- "wstecz myslacy " brat Prometeusza, poślubił Pandore
Deukalion-syn Prometeusza, przeżył potop
Pyrra - córka Epimeteusza, przeżyła potop
Parnas - góra, na której stanęło czółno staruszków po potopie
Okeanos - bóg rzeki opływającej Ziemie, jego córki to okeanidy
OLIMP
Hory - boginie por roku, córki Zeusa i Temidy, strzegły wrót Olimpu:
Eunomia - Praworządność
Dike - Sprawiedliwość
Eirene –Pokój - była szczególnie czczona w Atenach
Hebe - bogini młodości, córka Hery, roznosiła bogom ambrozje, została żoną Heraklesa
Ganimedes -śliczny chłopczyk, ulubieniec Zeusa, porwany przez Orla z ziemi i uczyniony przez Zeusa nieśmiertelnym
Pajeon - lekarz niebiański
BOGOWIE OLIMPIJSCY
ZEUS
Zeus-syn Kronosa i Rei,wladca Olimpu,pan swiata
Briareus-stureki olbrzym,sprowadzony przez Tetyde uwolnil skrepowanego Zeusa
Horkios-przydomek Zeusa-opiekun praw
Ksenios-przydomek Zeusa-patron przybyszow
Herkejos-przydomek Zeusa-patron zagrody
Hellenios-przydomek Zeusa-bostwo narodowe
Filemon i Baucis-dwoje goscinnych staruszkow,przyjeli do domu Zeusa i Hermesa
Dodona i Olimpia-miejsca najwiekszego kultu Zeusa
HERA
Hera-corka Kronosa i Rei,zona Zeusa,najpotezniejsza bogini Olimpu,opiekunka malzenstw i
macierzynstwa
Projtos-krol,ktorego corki uwazaly sie za piekniejsze od Hery i ta zeslala na nie szalenstwo
ATENA
Atena-bogini madrosci i wojny,wyskoczyla z obolalej glowy Zeusa
Panatenaje-swieta zniw poswiecone Atenie
Ergane-przydomek Ateny-pracownica
Polias-przydomek Ateny-patronka miast
Promachos-przydomek Ateny-pani Zastepow
Pallas-przydomek Ateny-panna
Partenos-przydomek Ateny-dziewica
APOLLO
Apollo-syn Zeusa i Latony,bog wyroczni,patron nauki i sztuki,pan zycia i smierci,bog slonca
Delos-wyspa, na ktorej urodzil sie Apollo i Artemida
Admet z Tesalii-krol,u ktorego Apollo sluzyl przy wypasie bydla
Marsjas-rywalizowal z Apollinem w graniu,zostal przez niego obdarty zywcem ze skory,jeden z
sylenow
Midas-krol,ktoremu Apollo dal osle uszy za to,ze podobalo mu sie granie Marsjasa,za odprowadzenie
Sylena Dionizos spelnil jego zyczenie:chcial,aby wszystko,czego dotknie zamienialo sie w
zloto,aby zmyc czar wykapal sie w rzece Paktolos
Dafne-nimfa,ktorej serce ugodzil Eros strzala nienawisci,zakochal sie w niej Apollo,bogowie
zamienili ja w drzewo laurowe
Hiakintos-przyjaciel Apollina,zabity dyskiem skierowanym nan przez zazdrosnego Zefira
Muzy-corki Zeusa i Mnemosyne,towarzyszki Apollina
Kaliope-muza piesni bohaterskiej
Klio-muza historii
Euterpe-muza liryki
Taleja-muza komedii
Melpomene-muza tragedii
Terpsychora-muza tanca
Erato-muza piesni milosnej
Polihymnia-muza piesni religijnej
Urania-muza astronomii
ARTEMIDA
Artemida-corka Zeusa i Latony,bliznia siostra Apollina,bogini dzikiej przyrody i lowow,ksiezyca
Akteon-wnuk Kadmosa,mysliwy,ktory podpatrzyl Artemide w kapieli i sostal przez nia zamieniony
w jelenia i rozszarpany przez wlasne psy
Akontios-zakochal sie w Kydippe w swiatyni Artemidy w Delos
Hekate-przydomek Artemidy-"w dal godzaca"
HERMES
Hermes-syn Zeusa i Mai,sprytny poslaniec bogow,opiekun handlu i zlodziei
Maja-corka tytana Atlasa
gora Kyllene w Arkadii-miejsce urodzenia Hermesa
Krioforos-przydomek Hermesa-"dobry pasterz"
kaduceusz-laska Hermesa
petasos-kapelusz Hermesa
HEFAJSTOS
Hefajstos-syn Zeusa i Hery,bog ognia i sztuki kowalskiej
wyspa Lemnos i krater Etny-miejsca pracy Hefajstosa
Chalkeje-pazdziernikowe swieto kowali w Atenach
lampadoforie-bieg z pochodniami obchodzony na czesc Hefajstosa
AFRODYTA
Afrodyta-bogini milosci i pieknosci,wylonila sie z piany morskiej niedaleko Cypru
Anadiomene-przydomek Afrodyty-"wychodzaca z morza"
Adonis-piekny mysliwy,wybraniec serca Afrodyty,zostal poszarpany przez dzika pod cedrami na
szczytach Libanu
Pigmalion-krol Cypru,wyrzezbil sobie cudna kobiete,ktora ozywila Afrodyta,dal jej na imie
Galatea,mial z nia syna,Pafosa
EROS
Eros-bog milosci
Psyche-krolewna,w ktorej zakochal sie Eros,przyjeta przez Zeusa na Olimp
CHARYTY
Charyty-boginie pogodnego wdzieku i radosnych urokow:Eufrozyne,Taleja,Aglaja
Charitezje-swieto ku czci charyt
ARES
Ares-syn Zeusa i Hery,bog wojny
Ares Ludovisi-"Ares odpoczywajacy"
Bojazn,Strach,Niezgoda,Mord-bostwa ujezdzajace rydwan Aresa
BOGOWIE SWIATLA I POWIETRZA
HELIOS
Helios-bog slonca,woznica slonecznego rydwanu
Faeton-syn Heliosa i Klymeny
Erydan-rzeka,do ktorej spadl Faeton
Heliopolis-miasto slonca w Egipcie
Feniks-"ptak sloneczny",zyl ponad 500 lat
EOS
Eos-rozanopalca bogini jutrzenki
Titonos-urodziwy krolewicz,w ktorym zakochala sie Eos,przemieniony przez Zeusa w swierszcza
Memnon-syn Eos i Titonosa,polegl z reki Achillesa
SELENE
Selene-bogini ksiezyca,zsyla rose
Endymion-piekny pasterz,Zeus zeslal na niego wieczna mlodosc i sen,Selene zakochala sie w nim i
za kazdym razem zatrzymywala sie nad grota gory Latmos,gdzie spal
IRIS
Iris-pokojowka Hery,bogini teczy,poslanka bogow
DZIWY NIEBIESKIE
gwiazdy-potomstwo tytana Astrajosa
Wielka Niedzwiedzica-krolewna Kalisto z Arkadii,byla w orszaku Artemidy,potajemnie spotykala sie
z Zeusem,Artemida zamienila ja w niedzwiedzice,Zeus przeniosl ja do nieba
Mala Niedzwiedzica (Kynosura)-jedna z piastunek Zeusa
Smok-pilnowal ogrodu Hesperyd,zabity przez Heraklesa,jest ciagle duszony przez olbrzyma
Wieniec-wieniec Ariadny,zostal zdjety i zawieszony na niebie przez Dionizosa w dniu slubu
Panna-dziewica niebianska,nazywana Sprawiedliwoscia,z nastaniem wieku zelaznego weszla na niebo,
aby juz nigdy nie powrocic
Bliznieta-Dioskurowie-Kastor i Polideukes-chcieli byc razem nawet po smierci
Kasjopea-skrzyzowala rece w rozpaczy o corke,Andromede
Andromeda-jest przykuta do skaly i czeka na smoka,ktory ma ja pozrec
Perseusz-biegnie na ratunek Andromedy
Pegaz-skrzydlaty kon,przelatuje nad glowa Andromedy
Orion-wielki mysliwy,po jego ujrzeniu Artemida myslala nawet o malzenstwie,zabity przez ukaszenie
Skorpiona
Zajac-goni go Orion
Pies-wierny towarzysz Oriona,w jego pysku swieci Syriusz
Plejady-siedem corek tytana Atlasa
Lutnia-Hermes sporzadzil ja ze skorupy zolwia
Strzala-wypuscil ja z luku malutki Apollo
Orzel-porwal Ganimedesa
Delfin-namowil Amfitryte,aby zostala zona Posejdona
Osly-przerazily swoim krzykiem gigantow
Argo-okret,ktory wiozl Jazona na wyprawe po zlote runo
WIATRY
Wiatry-synowie Astrajosa i Eos
Boreasz-bog wiatru polnocnego
Notos-bog wiatru poludniowego
Zefir-bog wiatru wschodniego
Euros-bog wiatru zachodniego
Harpie-wichury,potwory o glowie kobiecej i ciele drapieznego ptaka,dzieci Taumasa i Elektry
nawalnice,cyklony,traby powietrzne-potomstwo Tyfona
Tracja-ojczyzna wiatrow
Eolia-kraina Eola,krola wiatrow (z "Odysei" Homera)
BOGOWIE ZIEMSCY
HESTIA
Hestia-najstarsza corka Kronosa i Rei,siostra Zeusa i Hery,bogini ogniska domowego
megaron-glowna swietlica,miejsce,gdzie bylo ognisko domowe
DEMETER
Demeter-corka Kronosa i Rei,bogini pol i urodzaju
Kiane-rusalka wodna,probowala zagrodzic droge Hadesowi porywajacemu Persefone
Eleuzis-miasto nad Zatoka Salaminska,do ktorego przybyla Demeter,udal sie tam Herakles po rade,
kiedy mial sprowadzic z piekla Cerbera
Keleos-krol Eleuzis
Metanira-krolowa,zona Keleosa
Tryptolemos-krolewicz,syn Keleosa i Metaniry
telesterion-wielka sala,otoczona z trzech stron rzedami,przedstawiano tam dramat swiety ukazujacy
meke Demeter po stracie corki
DIONIZOS
Dionizos-syn Zeusa i Semele,bog winnej latorosli,wina i plodnych sil natury
Nysa-gora lezaca w Arabii Szczesliwej,nimfom z tej gory Zeus oddal pod opieke Dionizosa
Sylen-madry bozek lesny,mistrz Dionizosa
Minyas-krol Orchomenos,ktory mial trzy slicznie haftujace corki,nie swietowaly one swiat Bachusa
i zostaly zamienione w nietoperze
Ojno,Spermo,Elais-trzy tajemnicze panny pochodzace od Dionizosa,posiadaja cudowny dar
przemieniania wszelkich rzeczy na wino,ziarno i oliwe
Male (wiejskie) Dionizje-atenskie swieto ku czci Dionizosa odbywajace sie w porze jesiennej-
swieto winobrania
Lenaje-atenskie swieto ku czci Dionizosa odbywajace sie w styszniu-swieto wytlaczania wina
Antesterie-atenskie swieto ku czci Dionizosa odbywajace sie pod koniec lutego-swieto otwierania
beczek z mlodym winem,ktore wowczas probowano
Wielkie (miejskie) Dionizje-atenskie swieto ku czci Dionizosa odbywajace sie w koncu marca
i z poczatkiem kwietnia
dytyramb-uroczysta piesn na czesc Dionizosa spiewana w pierwszy dzien Wielkich Dionizji,
po zlozeniu ofiary
Euoe-swiety okrzyk powitania podczas Wielkich Dionizji (i nie tylko)
Lenajon-mala swiatynia Dionizosa na poludniowym stoku Akropolis,ruszala stamtad procesja podczas
drugiego dnia Wielkich Dionizji,znajdowal sie tam posag boga,ktory niesiono
bassara-powloczysty stroj Dionizosa (stad Dionizos Bassareus)
kantaros-dwuuszny puchar trzymany przez Dionizosa
PAN
Pan-syn Hermesa,bog lasow,byl w pochodzie Dionizosa,urodzil sie w Arkadii
Syrinks-piekna corka boga rzecznego Ladona,zakochal sie w niej bez wzajemnosci Pan,bogowie
zamienili ja w trzcine
syringa-ulubiona fujarka pastusza,ktora zrobil Pan i na niej wygrywal zale za piekna nimfa
Pitys-nimfa,w ktore mogkochal sie Pan,zazdrosny Boreasz nietym ac pozyskac jej serca stracil ja
ze skaly,z jej ciala wyrosla sosna,drzewo poswiecone odtad Panowi
Tammuz-sternik statku plynacego z Grecji do Italii,dostal od tajemniczego glosu informacje,ze
Pan umarl
SYLENY
syleny-bostwa rzek i zrodel
de Beumanoir-marszalek,ktory znalazl podobno Sylena w 1599r.
SATYROWIE
satyrowie-krnabrni bogowie lesni,przyjaciele Dionizosa
Sulla-dyktator rzymski,ktory podobno znalazl spiacego satyra niedaleko miasta Apolonii w Epirze
NIMFY
nimfy (dziewczyny)-istoty posrednie miedzy bogiem a czlowiekiem,zyly bardzo dlugo i nie starzaly
sie
najady-nimfy wodne
oready-nimfy mieszkajace w gorach
lejmoniady-nimfy mieszkajace na wilgotnych lakach
driady-nimfy mieszkajace wsrod lasow
hamadriady-nimfy mieszkajace w drzewach,nimfy drzewne
Narcyz-piekny mlodzieniec,w ktorym kochaly sie wszystkie nimfy,zakochal sie sam w sobie
ASKLEPIOS
Asklepios-syn Apollina i nimfy Koronis,ktora umarla przy jego narodzeniu,bog-lekarz,Zeus zabil go
piorunem za to,ze naruszyl porzadek swiata wskrzeszajac zmarlych
Chejron-centaur,mistrz Asklepiosa
Higieja-corka Asklepiosa,bogini zdrowia
KROLESTWO MORZA
Posejdon-syn Kronosa i Rei,wladca morza i wod
Laomedon-krol trojanski,u ktorego pracowal Posejdon przes dziesiec lat jako mularz przy budowie
murow obronnych po wygnaniu z Olimpu przez obrazonego Zeusa,nie chcial zaplacic
Posejdonowi i Apollinowi za prace,Apollo zeslal na miasto zaraze,a Posejdon smoka,
ktorego zabil Herakles,a nie otrzymawszy umowionej zaplaty przysiagl mu zemste
Naksos-wyspa,na ktorej odbywalo sie przyjecie wydawane przez starego boga wodnego Okeanosa
Amfitryta-najpiekniejsza corka Okeanosa,zakochal sie w niej Posejdon
okeanidy-corki Okeanosa,bylo ich trzy tysiace
nereidy-wesole boginki morskie,corki Nereusa,bylo ich piecdziesiat,sluzyly Amfitrycie
trytony-niesforne lobuzy morskie o rybich ogonach
Amymone-poszla po wode,ugodzila strzala spiacego satyra,pomogl jej Posejdon
hippokampy-dwunozne konie morskie ciagnace woz Posejdona
omfalos-obly kamien znajdujacy sie w delfickiej swiatyni Apollina,"pepek ziemi"
Proteusz-sprytny czarownik,pod jego okiem chowaly sie trzody fok Posejdona,nie pomaga nikomu z
wlasnej woli
Glaukos-byl niegdys prostym rybakiem ale stal sie bozkiem morskim po skosztowaniu trawy majacej
cudowne wlasciwosci,zakochal sie w Skylli
Skylla-nimfa,nie chciala wyjsc za Glaukosa
Kirke-czarownica,ktora zakochala sie w Glaukosie,dotknieta obojetnoscia mlodzienca dala mu napoj,
ktory mial spowodowac,ze Skylla zakocha sie w nim,w rzeczywistosci napoj zamienil Skylle
w szkaradnego morskiego potwora
KROLESTWO PIEKIEL
Kimeryjczycy-za ich miastem rozpoczyna sie krolestwo piekiel,nie dociera do nich slonce
Tajnaros-miasto,w ktorym bylo wejscie do podziemia
Smutek,Troski,Blade Choroby,Starosc,Trwoga,Nedza,Praca,Smierc,Wojna,Niezgoda,Sny,Marzenia-dziwne
i straszne postacie,ktore tlocza sie w przedsionku piekielnego panstwa
Acheront-rzeka bolesci
Styks-najwieksza z rzek piekielnych,oplywa dziewiec razy podziemie,jej wody sa czarne i
nieruchome,przysiegaja na nie Olimpijczycy
Kokytos-rzeka lamentu
Lete-rzeka zapomnienia,po napiciu sie jej wody traci sie pamiec o zyciu na ziemi
Charon-gburowaty dziad,syn Nocy,przewozi dusze na druga strone rzek,bierze za to obola
Kerberos (Cerber)-potworne psisko o trzech paszczach,pilnuje dusz piekielnych,potomek Tyfona,
wierny towarzysz Hadesa
Minos,Ajakos,Radamantys-sedziowie podziemia
Hades-syn Kronosa i Rei,bog podziemi,inaczej Pluton
Tartar-miejsce najsrozszych kazni dla zbrodniarzy
kery-istoty piekielne wiecznie pragnace krwi
Eurynomos-demon,ktory pozera ciala umarlych poki nie zostana z nich nagie szkielety
Wyspa Blogoslawionych-kraina wiecznej szczesliwosci,ida tam dusze ludzi sprawiedliwych
Pole Elizejskie-mijsce biesiad na Wyspie Blogoslawionych
Orfeusz-krol-spiewak Tracji,wyjatkowo pieknie gral i spiewal
Eurydyka-piekna hamadriada,zona Orfeusza
Aristajos-syn Apollina i nimfy Kyreny,ujrzal Eurydyke w pieknej dolinie Tempe i nie wiedzac,
ze jest ona zona Orfeusza zakochal sie w niej i zaczal ja gonic powodujac ukaszenie jej
przez zmije i smierc,dobroczynca ludzkosci,mial dar uciekania ze swojego ciala,
jest jednym z dwunastu znakow zodiaku jako Wodnik
BOSTWA DOLI I SPRAW LUDZKICH
Plutos-bozek bogactwa
HYMEN
Hymen-uratowal kilka atenskich panien mlodych z rak korsarzy,zostal po smierci bozkiem zaslubin
HYPNOS
Hypnos-syn Nocy,blizni brat boga smierci,pan snu
MOJRY
Mojry-corki Nocy,boginie Przeznaczenia
Kloto,Lachezis-przeda nic zywota ludzkiego
Atropos-najstarsza Mojra,przecina nic w godzine smierci
NEMEZIS
Nemezis-Dola,sila boska,ktora udziela czlowiekowi jego doli
nemein-udzielac
Polikrates,Krezus-po dniach szczescia i dobrobytu skonczyli nedzna smiercia
Ramnus-mala miejscowosc na wybrzezu Attyki niedaleko Maratonu,w ktorej stala najslawniejsza
swiatynia Nemezis
NIKE
Nike-corka tytana Pallasa i bogini rzeki Styks,bogini zwyciestwa
TANATOS
Tanatos-syn Nocy,bog smierci
Alkestis-zona krola Admeta,zgodzila sie oddac swoje zycie za meza,uratowana przez Heraklesa,
ktory zmusil Tanatosa do wrocenia jej zycia
TEMIDA
Temida (Temis)-jedno z najstarszych bostw,corka Nieba i Ziemi,byla zona Zeusa,bogini
sprawiedliwosci i prawa,od niej pochodza hory
TYCHE
Tyche-najprawdopodobniej corka Zeusa,bogini szczescia
BOHATEROWIE
HERAKLES
Herakles-ulubiony bohater grecki,syn Zeusa i krolowej Alkmeny,mial syna Hylasa
Amfitrion-maz Alkmeny,wypedzil Heraklesa z domu,gdy ten zabil swojego nauczyciela
Ifikles-drugi syn Alkmeny,brat Heraklesa
Pitia-kaplanka w swiatyni delfickiej
Eurysteus-tchorzliwy krol Myken,u ktorego sluzyl Herakles po zabiciu zony i dzieci,zlecil
Heraklesowi 12 ciezkich prac
Prace Heraklesa:
1.Przyniesc lwa z Nemei
2.Zabic hydre lernejska
Jolaos-woznica Heraklesa
3.Sprowadzic lanie ceryntyjska-byla to ulubienica Artemidy
4.Zabic dzika z Erymantu
5.Oczyscic stajnie krola Elidy,Augiasza
Penejos-rzeka plynaca niedaleko stajni Augiasza
6.Wytepic ptaki ze Stymfalosu-miasta w Arkadii
7.Przyniesc byka z Krety
8.Przyprowadzic klacze krola Diomedesa z polnocy Tracji
9.Przyniesc pas Hipolity-krolowej Amazonek
10.Przyprowadzic woly Gerionesa-olbrzyma majacego cialo trzech mezow
11.Przyniesc zlote jablka z ogrodu pilnowanego przez Hesperydy-pomogl mu w tym Atlas
12.Sprowadzic Cerbera z piekla
Omfala-krolowa,u ktorej sluzyl przez trzy lata Herakles za kare za spladrowanie swiatyni Apollina
w Delfach i za klotnie z Apollinem
Dejanira-krolewna,w ktorej zakochal sie Herakles i ozenil sie z nia,powiesila sie,kiedy zobaczyla
cierpienia Heraklesa
Nessos-centaur,ktory porwal Dejanire,zostal zabity przez Heraklesa,jego krwia Dejanira nasaczyla
koszule Heraklesa
LEGENDY ATENSKIE
Kekrops-pierwszy krol atenski,wyszedl wprost z lona ziemi,zagospodarowal sie na Akropoli,ktora
otoczyl murami
Pandion-krol atenski,za ktorego panowania wybuchla wojna z Tebami
Tereus-krol Tracji wezwany przez atenczykow
Prokne-corka Pandiona,ktora zostala zona Tereusa
Itys-syn Tereusa i Prokne
Filomela-siostra Prokne,zakochal sie w niej Tereus i obcial jej jezyk,aby nie powiedziala o
niczym Prokne,a nastepnie uwiezil w lesie,wyszyla i wyslala Prokne prosbe o pomoc
Erichtonios-krol atenski,krtory panowal po Pandionie,podobnie jak Kekrops nie mial ojca ani matki
pilnowaly go trzy dziewczyny: Aglauros,Herse i Pandrosos,kiedy ujrzaly one
Erichtoniosa dostaly obledu i rzucily sie ze skaly
Prokris-wnuczka Erichtoniosa
Kefalos-krolewicz tesalski,ozenil sie z Prokris,zabil ja oszczepem myslac,ze to dzikie zwierze
Orejtyja-siostra Prokris,porwal ja Boreasz nad brzegiem Ilissosu
DZIEJE TEZEUSZA
Ajgeus (Egeusz)-krol Attyki,olciec Tezeusza
Ajtra-krolewna z Trojzeny,matka Tezeusza
Skiron-zrzucal podroznych ze skaly do morza,pokonal go Tezeusz
Sinnis-mordowal ludzi przywiazujac ich do dwoch drzew i rozrywajac,pokonal go Tezeusz
Prokrustes-kladl ofiary na lozku i obcinal im konczyny lub wyciagal kosci w zaleznosci,czy lozko
bylo dla nich zbyt dlugie czy zbyt krotkie,pokonal go Tezeusz
Ariadna-corka krola Krety,Minosa,dala Tezeuszowi nic,aby ten mogl opuscic labirynt po zabiciu
Minotaura,po zostawieniu przez Tezeusza zostala zona Dionizosa
Naksos-wyspa,na ktorej Tezeusz zostawil Ariadne
Faleron-atenski port,do ktorego zawinal Tezeusz
Oschoforia-uroczystosc majaca dwojaki nastroj: radosny i zalobny,cieszono sie z czynu Tezeusza
i jednoczesnie oplakiwano smierc Ajgeusa,ktory rzucil sie do morza widzac czarny
zagiel na statku Tezeusza
Antiopa-krolowa Amazonek,ktora porwal Tezeusz,umarla pozostawiajac mu syna Hipolita
Fedra-niegodziwa corka krola Minosa,z ktora ponownie ozenil sie Tezeusz,pod nieobecnosc Tezeusza
postanowila wyjsc za maz za Hipolita,ale ten odrzucil ja,oskarzyla ja przed Tezeuszem,
ktory go przeklal,na wiesc o smierci Hipolita powiesila sie
Pejritoos-ksiaze tesalski,przyjaciel Tezeusza,poslubil Hipodamie
Lapici-narod zamieszkujacy Tesalie
Helena-corka krola Sparty Tyndrareosa,zostala porwana przez Tezeusza,kiedy miala siedem lat,
zostala wydana Spartanom,kiedy ci najechali Ateny
Skyros-wyspa krola Likomedesa,zyl tam Tezeusz po wygnaniu z Aten i tam zginal,kiedy posliznal
sie i spadl w przepasc,tam tez go pochowano
Kimon-wodz atenski,ktory znalazl grob Tezeusza po opanowaniu wyspy Skyros i zabral szczatki
bohatera do Aten
LEGENDY ARGOLIDZKIE
Argolida-kraina w polnocno-wschodniej czesci Peloponezu,jej glownie miasto to Argos
Inachos-strumien bedacy glowna rzeka Argolidy
Io-corka boga rzeki Inachos,zakochal sie w niej Zeus i potajemnie sie z nia spotykal,Hera
zamienila ja w krowe,uciekla do Egiptu
Argos-stuoki,nigdy nie spiacy potwor,ktory mial pilnowac Io w jednej ze swiatyn Hery,zostal
uspiony przez Hermesa,ktory nastepnie ucial mu glowe
Epafos-syn Io,zostal krolem Egiptu
Ajgiptos-syn Epafosa,krol Egiptu,mial piecdziesieciu synow
Danaos-syn Epafosa,musial uchodzic z kraju,mial piecdziesiat corek,zostal krolem Argos
Danaidy-corki Danaosa,zabily swych mezow,musza w Tartarze przelewac wode sitami do beczki bez dna
Akrizjos-panowal w Argos po Danaosie
Danae-corka Akrizjosa
Perseusz-syn Danae
Serifos-wyspa,na ktorej schronila sie Danae z Perseuszem po wygnaniu przez Akrizjosa obawiajacego
sie,ze Perseusz zabije go
Polidektes-krol wyspy Serifos,zakochal sie w Danae i chcial sie z nia ozenic
Hipodamia-corka krola Elidy,Ojnomaosa,o jej reke staral sie Polidektes po odrzuceniu przez Danae
Meduza-jedna z trzech gorgon,jej glowe obiecal Perseusz Polidektesowi jako prezent slubny
starki (graje)-trzy siostry mieszkajace w jaskini,mialy tylko jedno oko i jeden zab,ktore sobie
wzajemnie pozyczaly,wskazaly Perseuszowi miejsce pobytu Gorgon
Pegaz-kon skrzydlaty,ktory wyskoczyl z rozcietej szyi Meduzy
Kasjopea-krolowa etiopska,ktora chwalila sie,ze jest piekniejsza od nereid,te poskarzyly sie
Posejdonowi,ktory zalal Etiopie i sprowadzil na nia smoka
Andromeda-corka Kasjopei,zostala oddana smokowi na pozarcie,zostala zona Perseusz,ktory ja
uratowal
ROD TANTALOSA
Tantalos-krol lubiany przez bogow,podal im pieczen z wlasnego syna w celu sprawdzenia ich
Pelops-syn Tantalosa,podany bogom jako posilek,bogowie wrocili mu zycie
Piza-miasto niedaleko Olimpii,w ktorym zatrzymal sie Pelops
Ojnomaos-panowal w Pizie
Hipodameja-corka Ojnomaosa,w ktorej zakochal sie Pelops
Myrtilos-woznica krolewski przekupiony przez Pelopsa,spowodowal smierc krola Ojnomaosa,Pelops
zamiast mu podziekowac zrzucil go ze skaly
Atreus-niegodziwy syn Pelopsa,nienawidzil Tiestesa,podal mu pieczen z jego dwoch synow
Tiestes-lagodniejszy syn Pelopsa,nienawidzil Atreusa
Mykeny-tam stalo ponure zamczysko,w ktorym dzialy sie te zbrodnie
LEGENDY TEBANSKIE
Agenor-wladca fenickiego miasta Sydonu
Europa-corka Agenora,w swoim czasie najpiekniejsza kobieta na swiecie,porwal ja Zeus
Kadmos-syn Agenora,mial odnalezc Europe,zalozyciel Teb
Harmonia-corka Aresa i Afrodyty,bogowie dali ja Kadmosowi za zone widzac,ze madrze panuje
w Tebach
Akteon-wnuk Kadmosa,zginal pod klami wlasnych psow
Semele-corka Kadmosa,matka Dionizosa,splonela wsrod gromow i blyskawic,kiedy Zeus ukazal sie jej
w pelnej chwale
Agague-corka Kadmosa,zabila wlasnego syna,Penteusa
Ino-corka Kadmosa,w szalenstwie rzucila sie do morza
Iliria-tam na starosc przeniosl sie Kadmos z zona
Lykos (wilk)-jeden z nastepcow Kadmosa,mial za zone niegodziwa Dirke
Antiope-krewna Lykosa i Dirke,zostala wyrzucona wraz z dwoma synami: Amfionem i Dzetosem przez
Dirke z palacu
Amfion-mial cudowna harfe,pod wplywem jej muzyki kamienie ukladaly sie tworzac mury obronne
Niobe-corka Tantalosa,ozenil sie z nia Amfion,miala siedmiu synow i siedem corek,po smierci
potomstwa wrocila do rodzinnego Sipylos i zostala przez bogow zamieniona w kamien
Lajos-panowal w Tebach po Amfionie i Dzetosie,ozenil sie z Jokasta
Ojdipus (Edyp)-syn Lajosa i Jokasty,zabil wlasnego ojca i ozenil sie ze swoja matka,wybral sobie
oczy z rozpaczy,zmarl w miejscowosci Kolonos
Korynt-tam zostal zaniesiony maly Edyp
Kreon-szwagier Lajosa,objal wladze po jego smierci
Sfinks-potwor,ktory pojawil sie w Tebach,mial glowe kobiety,reszte ciala jak u lwa i skrzydla
Polinejkes i Eteokles-synowie Edypa,mieli dzielic sie wladza,ale po roku rzadow Eteokles nie
chcial oddac panowania nad miastem Polinejkesowi,wskutek czego Polinejkes
namowil krola Argos,Adrastosa,aby ten najechal Teby,podczas walki obaj
bracia poniesli smierc
Antygona i Ismena-corki Edypa,Antygona wbrew zakazowi Kreona pochowala Polinelkesa i zostala za
kare zamurowana zywcem w piwnicy
Tejrezjasz-wieszcz,z ktorego ust Edyp dowiedzial sie prawdy o swoim zyciu
LEGENDY KORYNCKIE
Syzyf-madry krol Koryntu,ulubieniec bogow,wyjawil sekret Zeusa i zostal skazany na smierc,mial
palac na szczycie gory Akrokorynt
Bellerofon-piekny wnuk Syzyfa,w mlodosci zabil przez nieostrosnosc wlasnego brata i zostal
wygnany z kraju
Projtos-krol,u ktorego schronil sie Bellerofon,mial zone,ktora zakochala sie w Bellerofonie
Iobates-krol Licji,do ktorego zostal poslany Bellerofon z wyrokiem smierci
Chimajra (Chimera)-dziwaczny potwor (z przodu lew,z tylu smok,a posrodku koza),ktorego mial
zabic Bellerofon,dopomogla mu w tym Atena dajac mu Pegaza
LEGENDY LAKONSKIE
Tyndrareus i Leda-wladcy Sparty,nie mieli wlasnych dzieci,pewnego dnia Hermes przyniosl im jajo
Kastor,Polideukes,Helena i Klitajmestra-czworo dzieci wyklutych z jaja
Tajget-gory,w ktorych wychowali sie Dioskurowie
Dioskurowie (synowie Zeusa)-Kastor i Polideukes kochali sie tak bardzo,ze zawsze wymienia sie ich
razem i tak wlasnie nazywa,gdy Kastor zginal,Polideukes nie chcial
pozostac sam na swiecie i Zeus obu wyniosl do gwiazd
Formion-zamieszkiwal dom nalezacy niegdys do Dioskurow
Terapne-miejscowosc,w ktorej stala najslawniejsza swiatynia Heleny
LEGENDY KRETENSKIE
Minos i Radamantys-synowie Europy,Minos panowal na Krecie,zas Radamantys zalozyl panstwo na
wyspach Archipelagu Egejskiego i pod koniec zycia przeniosl sie do Beocji,
gdzie ozenil sie z Alkmena,wdowa po Amfitrionie
Pazyfae-zona Minosa,urodzila Minotaura,pol-byka,pol-czlowieka
Dedal (Dajdalos)-Atenczyk prowadzacy budowe labiryntu bedacego zamknieciem dla Minotaura
Parmeniskos z Metapontu-slubowal nigdy sie nie smiac,ale wybuchl smiechem po ujrzeniu jednego
z posagow Dedala
Ikar-syn Dedala
Sycylia-tam przybyl Dedal i zostal nadwornym budowniczym u pewnego krola
POLOWANIE NA DZIKA KALIDONSKIEGO
Etolia-kraj lezacy miedzy pienistym strumieniem Acheloosu a rozlewnymi wodami Euenosu
Ojneus i Altea-panowali w Etolii
Meleager-syn Ojneusa i Altei
Atalanta-jeden z gosci polowania,corka krola,ktory chcial miec tylko meskie potomstwo
Hippomenes-zostal mezem Atalanty wygrywajac z nia w biegu dzieki temu,ze rzucil jej pod nogi
jablka,jako malzenstwo sciagneli na siebie gniew Demeter,ktora zamienila ich w lwy
WYPRAWA ARGONAUTOW
Ajzon-pobozny krol tesalskiego miasta Jolkos
Pelias-niegodziwy brat Ajzona,stracil go z tronu
Jazon-syn Ajzona
Chejron-centaur,u ktorego wychowywal sie Jazon
-
Atamas-krol Orchomenos,maz Nefele
Fryksos i Helle-dzieci Atamasa i Nefele
Ino-ozenil sie z nia Atamas po smierci Nefele,chciala sie pozbyc pasierbow,spowodowala kleske
nieurodzaju
Hellespont-morze,jego nazwa pochodzi od Helle,ktora do niego spadla
Kolchida-kraina nad Morzem Czarnym,do ktorej przybyl Fryksos i bohaterowie wyprawy po zlote runo
Ajetes-krol Kolchidy,zawiesil zlote runo na debie w swietym gaju Aresa
-
Herakles,Hylas,Tezeusz,Peleus,Pejritoos,Kastor i Polideukes,Meleager,Nestor,Linkeus (jego wzrok
przenikal do glebi morza)-brali udzial w wyprawie po zlote runo
Argo (szybki)-nazwa okretu,ktorym bohaterowie poplyneli po zlote runo
Lemnos-wyspa,w ktorej zatrzymali sie bohaterowie i przebywali przez dwa lata
Kyzikos-miasto na wyspie,na która przybyli pozniej Argonauci,znajdowali sie tam olbrzymi,którzy
zaatakowali bohaterow
Fineus-slepy krol-wroz,którego bogowie ukarali za samowolne przepowiadanie przyszlosci slepota
i zeslali na niego harpie,bohaterowie uwolnili go od nich z wdziecznosci za
nieomylne przepowiednie,ktorych im udzielil
Kalais i Dzetos-synowie boga wiatru Boreasza,ktorzy przepedzili harpie daleko poza granice
Bitynii
Symplegady-dwie dziwne skaly zamykajace wejscie do Morza Czarnego,co chwila przyskakiwaly ku
sobie i po chwili odskakiwaly
Medea-corka Ajetesa,czarownica,zakochala sie w Jazonie i pomogla mu pokonac pare bykow,zastep
zbrojnych mezow i smoka,uciekla z Jazonem do Jolkos
Absyrtos-syn Ajetesa,brat Medei,siostra porwala go podczas ucieczki z Jazonem i zabila,a
nastepnie rozrzucila jego szczatki po morzu,aby zatrzymac poscig zorganizowany przez
ojca
Kreon-krol Koryntu,najzyczliwiej przyjal Jazona gdy ten musial opuscic kraj po zabiciu Peliasa
przez Medee
Kreuza-sliczna corka Kreona,zakochal sie w niej Jazon,splonela po nalozeniu szaty ofiarowanej
jej przez Medee jako prezent slubny
HISTORIA WOJNY TROJANSKIEJ
OBLEZENIE TROI
Peleus-ksiaze tesalski,ktory zakochal sie i ozenil z boginka morska,Tetyda
Chejron-w jego pieczarze odbywalo sie przyjecie weselne,zastepowal panu mlodemu ojca,ofiarowal
nowozencom wlocznie z jesionowego drzewa
Posejdon-ofiarowal nowozencom pare koni niesmiertelnych
Hefajstos-ofiarowal nowozencom hartowny miecz
Afrodyta-ofiarowala nowozencom zloty puchar
Hera-ofiarowala nowozencom cudna szate
Atena-ofiarowala nowozencom flet o dzwiekach niezaslyszanych
Nereus-tesc Peleusa,stary dziad morski,ofiarowal nowozencom puszke cudownej soli,ktora pobudza
apetyt i ulatwia trawienie
Priam-krol Troi,maz Hekabe,ojciec Parysa
Ida-miedzy wawozy tej gory pasterze porzucili Parysa,tam odbywaly sie igrzyska,w ktorych Parys
odniosl zwyciestwo
Aulis-miasto beockie,pod ktorym zebraly sie wszystkie wojska biorace udzial w wyprawie na Troje
Agamemnon-krol Argos i Myken,brat Menealosa,objal dowodztwo w wyprawie na Troje,dowodzil wojskiem
z Myken,Koryntu i Kleony
Ajaks-syn Telamona,bral udzial w wyprawie na Troje,prowadzil Megarejczykow i salaminskich
wyspiarzy
Teukros-brat Ajaksa,niechybny lucznik,bral udzial w wyprawie na Troje
Ajaks-syn Oileusa,bral udzial w wyprawie na Troje,prowadzil Lokrow,ktorzy zapelnili czterdziesci
okretow,przewyzszal wszystkich Achajow swa sztuka rzucania dzida
Diomedes-bral udzial w wyprawie na Troje,dowodzil mlodzieza argejska
Nestor-bral udzial w wyprawie na Troje,szedl z dalekiego Pylos i pieknych dolin Areny,plynelo za
nim dziewiecdziesiat obszernych okretow
Odyseusz-bral udzial w wyprawie na Troje,wyplynal z Itaki,spod Nerytu na dwunastu okretach o
scianach czerwonych
Idomeneus-wyborny kopijnik,bral udzial w wyprawie na Troje,dowodzil Kretenczykami
Menealos-bral udzial w wyprawie na Troje,dowodzil mieszkancami Lakedajmonu,Fary,Sparty i Messy,
plynal szescdziesiecioma lodziami
Likomedes-krol,wsrod jego corek Tetyda ukryla Achillesa,aby uchronic go przed smiercia w wojnie
trojanskiej
Kalchas-wrozbita,objawil,ze przyczyna ciszy morskiej jest gniew Artemidy
Ifigenia-corka Agamemnona,jej ofiary domagala sie Artemida,w chwili kiedy chciano ja zabic na
ofiare,pojawila sie Artemida i zabrala ja,po czym ustanowila ja kaplanka w swojej
swiatyni w Taurydzie
Klitajmestra-zona Agamemnona,matka Ifigenii,Orestesa i Elektry,myslac,ze Agamemnon zginal pod
Troja wyszla za maz za Ajgistosa (Egistosa),po powrocie Agamemnona zamordowala go
wraz z Ajgistosem,zostala zamordowana przez Orestesa
Antenor-pomimo jego przestrog Trojanie nie chcieki wydac Heleny Grekom
Simois i Skamander-dwie rzeki w poblizu Troi,bog rzeki Skamander nie chcial przepuscic Achillesa,
gdy ten szedl pomscic smierc swojego przyjaciela,Patroklosa,Tetyda poprosila
wiec o pomoc Hefajstosa
Hektor-najwiekszy bohater trojanski,zginal z reki Achillesa
Chryzes-kaplan w swiatyni Apollina,jego corke porwal Agamemnon
Bryzeida-sliczna niewolnica Achillesa,ktora zabral mu Agamemnon
Deifob-brat Parysa,wydano za niego Helene po smierci Parysa
palladion-cudowny posag Ateny,ktory mial taka sile,ze poki znajdowal sie w Troi,miasto nie moglo
byc zdobyte,wykradli go Odyseusz i Diomedes
Laokoon-kaplan trojanski,ktory przestrzegal przed wprowadzaniem drewnianego konia do Troi,
zginal wraz z dwoma synami uduszony przez weze
Kasandra-przestrzegala Trojan przed wprowadzaniem konia za mury miasta
Tenedos-za ta wyspa ukryly sie okrety greckie
Astianaks-maly syn Hektora,zginal podczas rzezi Trojan
POWROT BOHATEROW
Neoptolemos-syn Achillesa,wraz z Nestorem i Diomedesem najwczesniej wrocil do ojczyzny po
pokonaniu Trojan
Pylades-przyjaciel Orestesa,z ktorym wybral sie on na Krym,aby sprowadzic cudowny posag Artemidy,
ktory mial wyleczyc chora dusze Orestesa
Polikso-dawna przyjaciolka Heleny z Rodos,u ktorej schronila sie ona po wypedzeniu ze Sparty po
smierci Menealosa,nienawidzila Heleny od kiedy jej maz polegl pod Troja walczac w
szeregach Grekow,wyslala do kapiacej sie Heleny sluzace przebrane za Erynie,ktore
zwiazaly ja i powiesily na drzewie
TULACZKA ODYSEUSZA
Penelopa-zona Odyseusza
Laertes-ojciec Odyseusza
Telemach-syn Odyseusza
Lotofagowie-mieszkancy krainy,w ktorej zamiast zboza rosly lany lotosow o wybornym smaku
Polifem-syn Posejdona,najpotezniejszy z cyklopow zamieszkujacych urodzajna wyspe na Morzu
sycylijskim
Eolia-nastepna kraina,ktora odwiedzil Odyseusz
Lajstrygonowie-potezny,dziki lud zamieszkujacy jedna z wysp,ktore odwiedzil Odyseusz
Kirke-czarodziejka,ktora zamieszkiwala wyspe ,na ktora przybyl Odyseusz,zamienila kilku jego
towarzyszy w swinie i odwrocila czar dopiero wtedy,gdy Odyseusz zagrozil jej mieczem,
Odys przesiedzial rok w jej goscinnym palacu
Tejrezjasz-wrozbita,jego dusze wywolal z piekla Odyseusz,aby mu przewidzial przyszlosc
Antikleja-matka Odyseusza,rozmawial on z jej dusza
Antilochos-z jego dusza rozmawial Odyseusz
Tytios-zniewazyl Latone,Odyseusz ujrzal go w piekle przez dziure w ziemi,dwa sepy darly mu
trzewia
syreny-stwory morskie,do pol ciala piekne panny,reszte mialy upierzona jak u ptaka,mialy cudny
glos,kto je uslyszal,temu grozilo wielkie niebezpieczenstwo
Charybda-straszny potwor morski,trzy razy na dzien wciagala wode w swa gardziel bezdenna i trzy
razy wypluwala ja,aby ominac ja Odyseusz skierowal sie pod pieczare Skylli,ktora
porwala z pokladu statku szesciu jego towarzyszy
Ogigia-wyspa,na ktora zostal wyrzucony Odyseusz po sztormie wywolanym gniewem boga slonca,
Heliosa,rozwscieczonego swietokradztwem towarzyszy Odysa,zamieszkiwala ja nimfa Kalipso
Nauzykaa-krolewna,ktora zaopiekowala sie Odyseuszem wyrzuconym na brzeg Scherii
Feakowie-lud zamieszkujacy Scherie
Alkinoos-krol Scherii
Argos-wierny pies Odyseusza
Eurykleja-klucznica Penelopy,doniosla jej o powrocie Odyseusza
|
|